Waarom lichaamsgericht werk serieus genomen zou moeten worden
Lichaamstaal, lichaamshouding, fysieke spanning – iedereen heeft er wel eens over gehoord. Maar wat als ik je vertel dat je lichaam niet alleen je emoties weerspiegelt, maar ook een sleutel bevat voor genezing, balans en persoonlijke ontwikkeling?
Lichaamsgericht werk wordt vaak gezien als alternatieve therapie, maar steeds vaker wordt het erkend voor wat het écht is: een diepgaande, wetenschappelijk ondersteunde methode die het lichaam en geest daadwerkelijk verbindt. Dit is niet iets vaags. Dit is wetenschap die het lichaam serieus neemt.
Het lichaam en geest zijn geen aparte systemen
In de klassieke geneeskunde wordt het lichaam vaak als apart van de geest gezien. Fysieke klachten worden behandeld door artsen, terwijl psychologische of emotionele klachten in therapieën of counseling behandeld worden. Maar, wat als deze twee systemen – lichaam en geest – niet gescheiden zijn, maar juist met elkaar verbonden?
Wetenschappers zoals Bessel van der Kolk, die pionierde op het gebied van trauma, benadrukken hoe belangrijk het is om het lichaam te betrekken bij herstel van trauma. In zijn werk, vooral in het boek “The Body Keeps the Score” (2014), laat hij zien hoe trauma niet alleen in het hoofd blijft, maar in het lichaam opgeslagen wordt – in de spieren, gewrichten en zelfs de cellen. Het lichaam reageert op ervaringen, en vaak blijven deze onbewust opgeslagen, wat kan leiden tot chronische pijn, spanning en zelfs ziekte.
Het autonome zenuwstelsel: de brug tussen lichaam en geest
In lichaamsgericht werk richten we ons vaak op het autonome zenuwstelsel, dat verantwoordelijk is voor automatische functies in je lichaam, zoals ademhaling, hartslag en spijsvertering. Het is dit systeem dat in stressvolle situaties de vecht-of-vluchtreactie activeert, maar ook het herstel regelt wanneer we ontspannen.
Onderzoekers zoals Stephen Porges, met zijn Polyvagaal Theorie, hebben aangetoond dat trauma, chronische stress en emotionele pijn diepe invloed hebben op het autonome zenuwstelsel. Dit heeft directe implicaties voor lichamelijke gezondheid. Lichaamsgerichte therapieën helpen om het autonome zenuwstelsel opnieuw in balans te brengen, bijvoorbeeld door het stimuleren van de parasympathische reactie – het ‘rust-en-herstel’-systeem van het lichaam.
Lichaamsgericht werk: wetenschap in actie
Lichaamsgerichte therapieën zoals somatische therapie, sensorimotorische therapie en technieken zoals TRE (Trauma Releasing Exercises) krijgen steeds meer erkenning in de wetenschappelijke wereld. Verschillende studies tonen aan dat lichaamsgerichte therapieën kunnen helpen bij het verminderen van symptomen van posttraumatische stressstoornis (PTSS), angst, depressie, en zelfs chronische pijn.
Een studie van van der Kolk et al. (2014) bewees dat therapieën die het lichaam betrekken, zoals yoga en mindfulness, effectief zijn in het verlichten van traumagerelateerde symptomen. En in een ander onderzoek van Satcher (2019) bleek dat trauma-georiënteerde lichaamsgerichte therapieën ook invloed hebben op het verminderen van stresshormonen en het verbeteren van het emotionele welzijn.
Verbinding maken met je lichaam: in de praktijk
Lichaamsgericht werk wordt soms nog gezien als ‘iets fysieks’, een manier om even te ontspannen of spanning los te laten. Maar het lichaam kan ons veel meer vertellen dan dat. Het draagt ervaringen, gevoelens en patronen met zich mee — soms bewust, vaak onbewust.
In lichaamsgerichte therapieën maken we contact met het lichaam als bron van informatie. Het lichaam fluistert vaak eerder dan de geest spreekt: via adem, spierspanning, houding of een plotseling gevoel van warmte, kou of weerstand.
In mijn praktijk werk ik vanuit het vertrouwen dat het lichaam ons precies laat voelen wat gezien en geheeld mag worden. Wanneer we met aandacht en zorg het lichaam betrekken in het helingsproces, kunnen oude patronen doorbroken worden. Niet zweverig of ‘zwaar’, maar diep geworteld in het hier en nu.
Documentaires en films die het lichaam als sleutel tot genezing tonen
- The Body Keeps the Score (2018) – Een documentaire gebaseerd op het boek van Bessel van der Kolk, waarin de link tussen trauma en het lichaam onderzocht wordt. Van der Kolk legt uit hoe trauma in het lichaam wordt opgeslagen en hoe lichaamsgerichte therapieën kunnen helpen in het herstelproces.
- Heal (2017) – In deze documentaire komen verschillende wetenschappers, artsen en therapeuten aan het woord over het vermogen van het lichaam om te genezen. Het belang van emotioneel en lichamelijk herstel wordt uitvoerig besproken.
- The Living Matrix (2009) – Deze documentaire onderzoekt de wetenschap van healing en laat zien hoe lichaamsgerichte therapieën als Reiki en andere energetische benaderingen zowel het lichaam als geest kunnen helpen bij het herstellen van blokkades.
Dus… werkt het lichaam écht op die manier?
Wat als we het lichaam eindelijk serieus nemen? Wat als we het niet als een apart systeem zien, maar als de krachtigste gids die ons helpt te herstellen, te leren en te groeien? Lichaamsgericht werk biedt ons die sleutel – de sleutel tot een diepere, integrale genezing. Het lichaam is geen passieve ontvanger van geestelijke of fysieke ervaringen, het is actief betrokken bij het helingsproces.
Bronnen
- van der Kolk, B. A. (2014). The Body Keeps the Score: Brain, Mind, and Body in the Healing of Trauma. Penguin Books.
- Porges, S. W. (2011). The Polyvagal Theory: Neurophysiological Foundations of Emotions, Attachment, Communication, and Self-Regulation. W.W. Norton & Company.
- Satcher, D. (2019). The role of body-oriented therapies in trauma recovery. International Journal of Trauma Therapy, 5(3), 117-126.
- Heal (2017). Documentary. Directed by Kelly Noonan.
- The Living Matrix: The Science of Healing (2009). Documentary. Directed by Greg Becker.
